Sơ lược về lịch sử tham gia SEA Games của Việt Nam
Kể từ lần quay trở lại đại hội thể thao Đông Nam Á (SEA) 28 năm trước, thể thao Việt Nam đã dần khẳng định vị thế của mình trong top ba quốc gia phát triển thể thao hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Chỉ từ 3 HCV giành được tại SEA Games lần thứ 15 năm 1989, Việt Nam đã giành được 158 HCV tại SEA Games 22 trên sân nhà vào năm 2003 và duy trì với con số trung bình khoảng 75 HCV mỗi kỳ SEA Games tiếp theo.
SEA Games lần thứ 15
SEA Games lần thứ 15 tại Malaysia đánh dấu sự trở lại của Việt Nam sau 16 năm vắng bóng tại sự kiện thể thao lớn nhất khu vực (kể từ năm 1973). Thời điểm đó, đất nước đang trải qua thời kỳ vô cùng khó khăn nên nguồn vốn đầu tư vào thể thao rất hạn chế.
Có thể thấy SEA Games năm đó là sự nỗ lực rất lớn của ngành thể thao khi cử 42 vận động viên đến thi đấu ở 8 môn thể thao tại Kuala Lumpur bao gồm: điền kinh, bơi lội, bắn súng, bóng bàn, đấm bốc, thể dục dụng cụ, quần vợt và bóng chuyền nữ.
Tuy nhiên, hầu như không ai trong đội tuyển Việt Nam nghĩ đến việc giành huy chương vàng khi chứng kiến sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các đoàn tham gia khác.
Nhưng cuối cùng, các vận động viên Việt Nam đã khiến CĐV của nước đăng cai và các đối thủ khác bất ngờ khi giành được tới 19 huy chương (3 vàng, 11 bạc, 5 đồng), xếp thứ 7 trong số 9 đoàn tham gia. Trong đó, bắn súng chiếm 14 trong số 19 huy chương của Việt Nam tại Thế vận hội 1989, bao gồm cả 3 huy chương vàng.
Ngô Ngân Hà là người có phần thi xuất sắc nhất đoàn Việt Nam lúc bấy giờ và là người có được chiếc huy chương vàng cá nhân duy nhất của Việt Nam trong sự kiện súng trường tiêu chuẩn dành cho nữ, đồng thời góp phần mang về thêm 1 HCV khác trong phần thi đấu nhóm ở cùng hạng mục. Huy chương vàng còn lại giành được trong hạng mục súng ngắn bắn nhanh của nam.
SEA Games lần thứ 16
SEA Games lần thứ 16 tại Philippines là kỳ SEA Games thứ hai mà Việt Nam tham dự sau ngày thống nhất đất nước năm 1975. Đại diện bởi một đoàn gồm 150 thành viên, với 100 vận động viên thi đấu ở 15 trên 27 môn thể thao.
Với sự chuẩn bị tốt hơn, các vận động viên Việt Nam đã mang về cho đất nước tổng cộng 29 huy chương, bao gồm 7 vàng, 12 bạc và 10 đồng, xếp thứ 7 về số lượng huy chương trong số 9 quốc gia tham gia.
Bắn súng tiếp tục là “mỏ vàng” của Việt Nam, đóng góp 4 HCV trong số 7 HCV giành được, 2 trong số đó đến từ nữ xạ thủ Đặng Thị Đông.
Cô đã thành công với ngôi đầu bảng trong sự kiện 60 phát súng trường dành cho nữ với 595 điểm, phá kỷ lục của SEA Games là 585 điểm và cũng phá kỷ lục Châu Á là 594 điểm do Jin Dong Xiang của đoàn thể thao Trung Quốc thiết lập vào năm 1982. Sau đó, cô cũng tham gia cùng các đồng đội của mình để giành HCV khi thi đấu nhóm ở cùng hạng mục.
SEA Games lần thứ 17
Đội tuyển thể thao Việt Nam đã tham gia SEA Games lần thứ 17 với 200 thành viên, trong đó có 139 VĐV thi đấu ở 15 trong số 27 môn thể thao. Một lần nữa, kết quả thi đấu tại các game bắn súng đã đóng góp đáng kể vào thành tích của Việt Nam, mang về 4 trong số 9 HCV cho quốc gia.
Đặng Thị Đồng tiếp tục trải nghiệm một kỳ SEA Games thành công khi cô giành chiến thắng ở cả hai sự kiện súng trường tiêu chuẩn cá nhân và đồng đội nữ – giúp cô có được chiếc HCV thứ tư và thứ năm. Đây cũng là kỳ SEA Games thứ ba liên tiếp mà cô mang về tối thiểu 1 danh hiệu.
Bên cạnh thành công của đội bắn súng, Việt Nam đã ghi nhận những tiến bộ đáng kể ở bộ môn võ thuật, khi các HCV còn lại đều từ môn võ Judo (2), karate (2) và taekwondo (1). Đặc biệt là hai HCV cuối cùng từ bộ môn karate đã giúp Việt Nam lần đầu tiên vượt qua Myanmar trong bảng xếp hạng tổng số lượng huy chương, mở ra một trang mới cho thể thao Việt Nam.
Nghệ sĩ Judo Cao Ngọc Phương Trinh trở thành một trong những gương mặt xuất sắc nhất của phái đoàn Việt Nam khi trở thành võ sĩ đầu tiên giành được HCV ở 2 mùa SEA Games liên tiếp, điều mà chưa ai làm được vào thời điểm đó.
SEA Games lần thứ 18
SEA Games lần thứ 18 tại Thái Lan chứng kiến Việt Nam mang về tới 10 HCV; tuy nhiên, đối với người hâm mộ quê nhà, huy chương bạc mà đội bóng đá nam giành được là mới là thành tích ấn tượng nhất.
Lần đầu tiên sau nhiều năm, hàng triệu người yêu bóng đá trên cả nước đã có cơ hội đổ xuống đường ăn mừng khi Việt Nam lọt vào bán kết.
Thành phố Hồ Chí Minh tràn ngập không khí lễ hội sau khi các cầu thủ của họ: Trần Minh Chiến và Lê Huỳnh Đức, đã đóng góp đáng kể vào chiến thắng 2-1 trong trận bán kết của Việt Nam trước Myanmar.
Các VĐV điền kinh cũng đánh dấu cột mốc tại đấu trường SEA Games với HCV bởi Vũ Bích Hương trong cuộc đua vượt rào 100m dành cho nữ. Đó là danh hiệu đầu tiên cho điền kinh Việt Nam tại sự kiện thể thao lớn nhất khu vực.
HCV giành được bởi Vũ Mạnh Cường là chiếc huy chương bóng bàn đơn nam đầu tiên cho Việt Nam sau 28 năm, cũng là một trong những điểm nhấn lớn nhất của đội tuyển Việt Nam tại SEA Games năm 1995.
SEA Games lần thứ 19
Kể từ khi ra mắt tại Đại hội thể thao Đông Nam Á (SEAP) năm 1959 cũng như tái hòa nhập SEA Games năm 1989, chưa bao giờ Việt Nam giành được số lượng lớn huy chương vàng như vậy trong các kỳ SEA Games tại Indonesia, với tổng số 35 huy chương vàng.
Con số đáng kinh ngạc đó đã đánh dấu một cột mốc lịch sử, báo hiệu sự hồi sinh mạnh mẽ của thể thao Việt Nam trên đấu trường khu vực trước khi vươn lên dẫn đầu làng thể thao Đông Nam Á.
Việt Nam đã tuyển chọn một đội ngũ gồm 595 thành viên đến Indonesia, với 397 vận động viên tranh huy chương ở 24 trên 34 môn thể thao tại SEA Games. Trong tổng số 35 huy chương vàng, 48 huy chương bạc và 50 huy chương đồng, những chiến công lớn nhất thuộc về các đội Bắn súng, Taekwondo, Judo, Đấu vật, Pencak Silat và Karate.
Đáng chú ý, môn Đấu vật, Wushu và Pencak Silat của Việt Nam đã cho thấy sự tiến bộ mạnh mẽ, mang đến bất ngờ lớn cho các quốc gia khác trong khu vực.
Theo đánh giá của ông Đoàn Thảo, trưởng phái đoàn Việt Nam tại Indonesia vào thời điểm đó, các vận động viên Việt Nam đã hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao một cách xuất sắc.
Đó là kỳ SEA Games mà Việt Nam đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng nhất với số lượng VĐV đông nhất, ông nói thêm rằng đây có thể được coi là một cột mốc lịch sử cho thể thao Việt Nam.
SEA Games lần thứ 20
Đây là lần đầu tiên SEA Games được đăng cai bởi Brunei. Do diện tích đất hạn chế, nước chủ nhà chỉ tổ chức thi đấu ở 21 môn thể thao, dẫn đến việc cắt giảm đáng kể số lượng vận động viên và số lượng huy chương.
Lần đầu tiên sau nhiều năm, hàng triệu người yêu bóng đá trên cả nước đã có cơ hội đổ xuống đường để ăn mừng khi Việt Nam lọt vào bán kết.
Phái đoàn Việt Nam khởi hành đến Brunei gồm 230 thành viên, với 170 vận động viên thi đấu trong 14 sự kiện. Môn thi đấu võ thuật mang về 14 trong tổng số 17 HCV Việt Nam có được tại kỳ SEA Games này, 3 HCV còn lại là từ môn Điền kinh (2) và Đạp xe đạp (1). Đặc biệt, nhóm thi đấu Pencak Silat đã xuất sắc đem về tới 7 HCV, thậm chí nhiều hơn Indonesia – Quê hương của bộ môn này.
Việt Nam đã đạt được cả hai danh hiệu gồm chạy 800m dành cho nam và nữ, nhờ vào sự nỗ lực của Phan Văn Hòa và Phạm Đình Khánh Doãn, qua đó đánh dấu bước đầu thống trị của điền kinh Việt Nam trên chặng đua với cự ly trung bình ở Đông Nam Á cho đến nay. Đây có thể coi là kỳ SEA Games tuyệt vời nhất của điền kinh Việt Nam kể từ khi ra mắt tại sự kiện thể thao lớn nhất khu vực, với bộ sưu tập hai huy chương vàng, bốn bạc và tám huy chương đồng.
SEA Games lần thứ 21
Tại Thế vận hội lần thứ 21 tại Malaysia, đoàn thể thao Việt Nam đã có những những tiến bộ đáng kể, làm bàn đạp cho một mùa SEA Games thành công nhất lịch sử của đất nước để chuẩn bị cho lần đăng cai vào hai năm tới.
Tổng cộng có 412 vận động viên đại diện cho cả nước đến thi đấu tại 24 môn thể thao, các bộ môn như: Bắn súng, Điền kinh, Taekwondo, Đạp xe, Pencak Silat, Wushu và Bóng bàn đóng góp số lượng lớn vào tổng số huy chương của nước nhà với 33 huy chương vàng, 35 huy chương bạc và 64 huy chương đồng.
Tuy nhiên, nổi bật nhất là HCV SEA Games đầu tiên giành được tại sự kiện bóng đá nữ, đánh dấu sức mạnh của nền bóng đá nữ trong khu vực Đông Nam Á.
Cũng tại Thế vận hội lần thứ 21, Phạm Đình Khánh Đoàn đã trở thành một “Nữ hoàng cự ly tầm trung” mới của khu vực bằng cách giành hai huy chương vàng trên chặng đua 800m và 1.500m.
Ngoài những chiến thắng trên, dù chỉ giành được một huy chương bạc trong sự kiện bơi ếch 100m nam (1: 04.94), Trần Xuân Huyền đã làm dịu cơn khát huy chương bơi lội của Việt Nam sau 28 năm, kể từ khi chiếc huy chương bạc cuối cùng được mang về bởi vận động viên bơi lội Đỗ Như Minh vào SEA Games lần thứ 7 năm 1973.
SEA Games lần thứ 22
SEA Games lần thứ 22 diễn ra tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 5 đến 13/12/2003. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam tổ chức sự kiện thể thao lớn nhất khu vực và là cũng lần đầu tiên Timor Leste tham gia SEA Games.
Khoảng 5000 vận động viên từ 11 quốc gia đã tham gia SEA Games kỳ này, trong đó Việt Nam và Thái Lan thi đấu trong tất cả 442 sự kiện của 32 môn thể thao.
Lần đầu tiên, Việt Nam dẫn đầu tổng số huy chương với tổng số 158 vàng, 97 bạc và 91 đồng, bỏ xa Thái Lan với khoảng cách 89 HCV.
Game bắn súng Việt Nam chiếm 25 trong tổng số 42 HCV bắn súng tại SEA Games, VĐV Nguyễn Mạnh Tường đóng góp 5 HCV (3 HCV cá nhân và 2 HCV thi đấu nhóm) – đây là thành tích cao nhất của bộ môn này cho đến nay.
Với thành tích ấn tượng, Nguyễn Mạnh Tường được bầu chọn là vận động viên điền kinh nam xuất sắc nhất tại SEA Games 22, cùng với VĐV Singapore Joscelin Yeo, người đã giành được danh hiệu vận động viên bơi lội nữ xuất sắc nhất với 6 HCV ở môn bơi lội.
SEA Games lần thứ 22 về cơ bản đã thay đổi diện mạo và vị thế của thể thao Việt Nam trên đấu trường thể thao của khu vực. Cho đến nay, Việt Nam luôn nằm trong top ba tổng số huy chương có được tại SEA Games. Thành công này cũng cho phép thể thao Việt Nam tiến xa tới những mục tiêu lớn hơn, như Thế vận hội châu Á và Thế vận hội Olympic.
Việc tổ chức thành công của SEA Games lần thứ 22 đã khẳng định khả năng của Việt Nam trong việc tổ chức các sự kiện thể thao lớn, đóng vai trò là tiền đề để quốc gia có cơ hội tổ chức các giải đấu thể thao quốc tế lớn sau này, trong đó có trận chung kết Asian Cup 2007, Giải vô địch châu Á lần thứ ba năm 2009, Đại hội thể thao biển châu Á 2016 và đặc biệt là Đại hội thể thao châu Á lần thứ 18 năm 2019.
SEA Games lần thứ 23
Việt Nam tham dự Thế vận hội lần thứ 23 tại Philippines với hơn 500 vận động viên, thi đấu tại 31 môn thể thao và kết thúc ở vị trí thứ ba chung cuộc với 71 huy chương vàng, chỉ xếp sau Thái Lan (87 HCV) và nước chủ nhà (113 HCV).
Bùi Thị Hương đã giành được danh hiệu đầu tiên cho Việt Nam ở nội dung bơi 100m nữ, khoảng cách lý tưởng nhất trên chặng đua.
Tuy nhiên, điểm nổi bật nhất đối với đội tuyển thể thao Việt Nam lúc bấy giờ là huy chương vàng 100m bơi ếch dành cho nam của Nguyễn Hữu Việt, danh hiệu bơi lội SEA Games đầu tiên cho Việt Nam sau 44 năm chờ đợi (kể từ khi huy chương vàng cuối cùng giành được tại SEA Games thứ hai năm 1961).
Ngoài ra, 5 HCV ở môn thể dục dụng cụ ở Manila cũng là gây bất ngờ cho tất cả các thành viên của phái đoàn Việt Nam.
SEA Games lần thứ 24
Việt Nam đã tuyển chọn hơn 500 vận động viên đến SEA Games lần thứ 24 tại Thái Lan và bảo vệ thành công vị trí top 3 nước có tổng số huy chương cao nhất, với 64 huy chương vàng, 58 huy chương bạc và 82 huy chương đồng.
Ở kỳ SEA Games đó, thể thao Việt Nam một lần nữa khẳng định sức mạnh của mình tại các môn thể thao Olympic. Nhóm thi đấu điền kinh tiếp tục thể hiện sự thống trị tuyệt đối đối với các nội dung chạy 100m và 200m nữ, 800m và 1.500m nam, bằng cách mang về tổng cộng 8 HCV, 4 huy chương bạc và 5 huy chương đồng, thiết lập bốn kỷ lục mới tại SEA Games.
Ngoài ra, đội bóng chuyền nam của Việt Nam đã lần đầu tiên lọt vào chung kết kể từ khi tái gia nhập vào đấu trường khu vực. Thật không may, chúng ta chỉ nhận về một huy chương bạc khi không thể đánh bại đối thủ Indonesia.
SEA Games lần thứ 25
SEA Games lần thứ 25 là kỳ SEA Games đầu tiên được tổ chức tại Lào, chỉ có 25 môn thể thao được tổ chức, ít hơn 18 môn so với SEA Games trước đó ở Thái Lan. Vào thời điểm đó, Việt Nam được đại diện bởi hơn 430 vận động viên tham dư.
Với nhiều môn sở trường bao gồm Điền kinh, Bắn súng, Đấu vật, Taekwondo, Judo, Karate và Vovinam, đội tuyển Việt Nam đã giành được 83 vàng huy chương, 75 huy chương bạc và 57 huy chương đồng và kết thúc ở vị trí thứ hai chung cuộc, chỉ ít hơn 3 huy chương vàng so với chủ nhà Thái Lan.
Ngày thi đấu thứ hai là một ngày bùng nổ huy chương vàng của Việt Nam khi các vận động viên mang về thêm 20 huy chương vàng (6 HCV từ môn Pencak Silat, 5 HCV từ môn Wushu và 4 HCV từ môn Đấu vật), tăng tổng số huy chương vàng tới 81, vượt qua mục tiêu đã đặt ra trước SEA Games.
Đáng tiếc, đội bóng đá nam đã không thể biến giấc mơ huy chương vàng 50 năm của đất nước thành hiện thực sau khi để thua 0-1 trong trận đấu cuối cùng với Malaysia – đội đã bị Việt Nam đánh bại 1-3 trong trận đấu vòng bảng trước đó.
SEA Games lần thứ 26
SEA Games lần thứ 26 là kỳ SEA Games thứ tư được tổ chức tại Indonesia, 3 lần trước là vào năm 1979, 1987 và 1997.
Tham dự SEA Games với hơn 600 vận động viên, Việt Nam đã giành được tổng cộng 96 huy chương vàng, 90 bạc và 100 đồng, đứng thứ ba trong số 10 đoàn tham gia (trừ Brunei).
Đáng chú ý, các vận động viên thể dục dụng cụ Việt Nam đã mang về tới 11 trong tổng số 13 huy chương vàng của SEA Games kỳ này, vươn lên dẫn đầu khu vực Đông Nam Á trong sự ngưỡng mộ của các đội tham gia.
“Nữ hoàng thể dục dụng cụ” Phan Thị Hà Thanh đóng góp đáng kể nhất cho thành tích của Việt Nam tại Palembang, khi cô giành được 3 huy chương vàng, bao gồm cả danh hiệu toàn diện quý giá. Đây cũng là kỳ thi đấu SEA Games thành công nhất trong lịch sử với nhóm thể dục dụng cụ của Việt Nam.
Ngoài thể dục dụng cụ, các đội điền kinh, cử tạ và bắn súng cũng đã trải qua một kỳ SEA Games thành công khi lần lượt đóng góp 9, 8, 7 huy chương vàng vào tổng số điểm chung cuộc.
SEA Games lần thứ 27
Tham gia SEA Games thứ 27 tại Myanmar với khoảng 520 vận động viên, Việt Nam thực hiện thành công mục tiêu bảo vệ vị trí thứ ba trong tổng số huy chương mang về với 74 huy chương vàng, 85 bạc và 86 đồng. Trong đó có 10 huy chương vàng ở môn Điền kinh và Đấu vật, bảy môn Bắn súng và sáu môn ở Vovinam.
Mặc dù chỉ mang về 5 huy chương vàng, 5 bạc và 2 đồng, nhưng nhóm thi đấu bơi lội đã có một kỳ thi đấu rất thành công tại Nay Pyi Taw. Nguyễn Thị Ánh Viên trở thành nữ vận động viên bơi lội Việt Nam đầu tiên lên ngôi vô địch SEA Games trong nửa thế kỷ qua.
Vận động viên đến từ Cần Thơ đã kết thúc chiến dịch SEA Games của mình bằng một bộ sưu tập tuyệt vời gồm 3 huy chương vàng và 2 kỷ lục mới tại SEA Games – đây quả là những con số rất ấn tượng. Đặc biệt, cô cũng là nữ vận động viên bơi lội đầu tiên đạt được thành tích này trong lịch sử 54 năm của SEA Games.
SEA Games lần thứ 28
SEA Games lần thứ 28 là dấu hiệu tích cực cho thể thao Việt Nam khi hơn 2/3 huy chương vàng có được đều đến từ các sự kiện thể thao Olympics.
Đại diện bởi 392 vận động viên thi đấu tại 28/36 môn, đội tuyển Việt Nam đã giành được tổng cộng 73 huy chương vàng, 53 bạc và 60 đồng. Trong đó, 11 huy chương môn điền kinh, 10 huy chương môn bơi lội, 9 huy chương môn điền kinh và 8 huy chương tại môn chèo thuyền và đấu kiếm.
Nguyễn Thị Huyền là VĐV thi đấu xuất sắc nhất của đội điền kinh, khi cô giành được 3 huy chương vàng (2 HCV cá nhân và 1 HCV thi đấu nhóm), phá 3 kỷ lục SEA Games và duy trì danh hiệu tại Olympic 2016 ở nội dung vượt rào 400m và 400m dành cho nữ.
Tuy nhiên, kình ngư Nguyễn Thị Anh Viên là vận động viên sáng giá nhất của Việt Nam tại SEA Games 28. Cô đã xuất sắc mang về 10 huy chương vàng bơi lội, Anh Viên trở thành tâm điểm của truyền thông trong nước và quốc tế với 8 huy chương vàng cá nhân và lập 8 kỷ lục mới tại SEA Games.
Cô cũng ghi tên mình vào lịch sử SEA Games với tư cách là vận động viên giành được nhiều huy chương vàng cá nhân nhất, vượt qua các vận động viên Singapore: Jescelin Yeo và Tao Li với 7 HCV lần lượt vào năm 1993 và 2011.
